Giải Quyết Tranh Chấp Thương Mại Bằng Thương Lượng

Vì có sự khác nhau giữa phong tục, tập quán, mức độ phát triển kinh tế nên việc giải quyết tranh chấp thương mại ở mỗi quốc gia là khác nhau. Căn cứ vào pháp luật cho tới thời điểm hiện tại các hình thức giải quyết tranh chấp trong thương mại chủ yếu được áp dụng rộng rãi trên thế giới bao gồm: Thương lượng, hòa giải, trọng tài thương mại (phi Chính phủ), và giải quyết thông qua tòa án. 

Khái niệm thương lượng

Thương lượng là phương thức giải quyết tranh chấp thông qua việc các bên tranh chấp cùng nhau bàn bạc, tự dàn xếp, tháo gỡ những bất đồng phát sinh để loại bỏ tranh chấp mà không cần có sự trợ giúp hay phán quyết của bất kỳ bên thứ ba nào. 

Việc tự dàn xếp của các bên trong quan hệ thương mại khi có tranh chấp xảy ra là một việc làm rất tự nhiên, thường được các bên áp dụng như là một bước đầu tiên trong quá trình giải quyết mọi bất đồng. 

Có thể nói giải quyết bất đồng trong kinh doanh giữa các thương nhân bằng cách tự thỏa thuận, thương lượng hình thành từ khi có sự xuất hiện của các giao dịch thương mại. 

Ngày nay phương thức này được các bên vận dụng một cách hiệu quả, đặc biệt là trong các trường hợp mà các bên vẫn muốn duy trì quan hệ đối tác lâu dài.

Giải quyết tranh chấp thương mại bằng thương lượng được nhiều doanh nghiệp lớn lựa chọn

Các hình thức thương lượng

Quá trình thương lượng để giải quyết tranh chấp thương mại có thể được thực hiện bằng nhiều cách thức: thương lượng trực tiếp, thương lượng gián tiếp và kết hợp thương lượng trực tiếp với thương lượng gián tiếp. 

Thương lượng trực tiếp là cách thức mà các bên tranh chấp trực tiếp gặp nhau bàn bạc, trao đổi và đề xuất ý kiến của mỗi bên nhằm tìm kiếm giải pháp loại trừ tranh chấp.

Thông qua những cuộc đàm phán, tiếp xúc trực tiếp, các bên nhanh chóng hiểu biết được quan điểm, thái độ hợp tác và thiện chí của mỗi bên và có sự điều chỉnh thích ứng để ý chí của các bên sớm được gặp nhau nhằm tiến tới một giải pháp chung nhất có thể lựa chọn để giải quyết vụ tranh chấp.

Khi quan điểm, thái độ và ý chí của các bên có sự cách biệt quá lớn, khó có thể đạt được sự thỏa thuận thì thông qua cách thức thương lượng trực tiếp, các bên tranh chấp có thể nhanh chóng quyết định thay đổi phương thức giải quyết tranh chấp thích hợp nhằm hạn chế kéo dài vụ tranh chấp. 

Thương lượng gián tiếp là cách thức các bên tranh chấp gửi cho nhau tài liệu giao dịch thể hiện quan điểm và yêu cầu của mình nhằm tìm kiếm giải pháp loại trừ tranh chấp. 

Khi sử dụng phương thức thương lượng gián tiếp, thông qua tài liệu, quan điểm, thái độ và ý chí của mỗi bên thể hiện qua ngôn từ đã được trau chuốt, gọt giũa nên tính chặt chẽ, thuyết phục thường cao hơn và ít gây ức chế tâm lý cũng như thái độ thách thức của mỗi bên tranh chấp. 

Tuy nhiên, khi các bên tranh chấp chưa có sự hiểu biết nhất định về nhau, quan điểm, thái độ và ý chí của các bên tranh chấp còn nhiều sự khác biệt sẽ dễ làm cho quá trình thương lượng bị kéo dài, thậm chí dễ dẫn đến bế tắc.

Bởi vậy, trong thực tiễn giải quyết tranh chấp bằng thương lượng, tuỳ hoàn cảnh cụ thể cũng như “sở trường, sở đoản” của mỗi bên tranh chấp mà có thể áp dụng phương pháp thương lượng trực tiếp hay thương lượng gián tiếp.

Hoặc phối kết hợp thích ứng cả hai phương pháp này nhằm tăng cường tính hiệu quả và khả năng thành công của phương thức giải quyết tranh chấp trong thương mại bằng thương lượng.

Có 2 hình thức chính trong giải quyết tranh chấp thương mại bằng thương lượng

Đặc điểm của giải quyết tranh chấp thương mại bằng thương lượng

Thứ nhất, phương thức giải quyết tranh chấp này được thực hiện bởi cơ chế giải quyết nội bộ (cơ chế tự giải quyết) thông qua việc các bên tranh chấp gặp nhau bàn bạc, thỏa thuận để tự giải quyết những bất đồng phát sinh mà không cần có sự hiện diện của bên thứ ba để trợ giúp hay ra phán quyết. 

Điều kiện để thương lượng một tranh chấp thương mại, trước hết phải xem xét thỏa mãn: có tranh chấp thương mại xảy ra, các bên mong muốn loại bỏ mâu thuẫn, khắc phục tổn thất, tiếp tục duy trì quan hệ hợp tác và các bên đều có tinh thần thiện chí, nhân nhượng, tôn trọng và giữ gìn uy tín cho nhau.

Thứ hai, quá trình thương lượng giữa các bên cũng không chịu sự ràng buộc của bất kì nguyên tắc pháp lý hay những quy định mang tính khuôn mẫu nào của pháp luật về thủ tục giải quyết tranh chấp. 

Pháp luật của Việt Nam mới chỉ dừng lại ở việc ghi nhận thương lượng là một phương thức giải quyết tranh chấp thương mại (Điều 14 Luật Đầu tư năm 2020, Điều 317 Luật Thương mại năm 2005) mà không có bất kỳ quy định nào chi phối đến cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại bằng thương lượng.

Thứ ba, việc thực thi kết quả thương lượng hoàn toàn phụ thuộc vào sự tự nguyện của mỗi bên tranh chấp mà không có bất kì cơ chế pháp lý nào đảm bảo việc thực thi đối với thỏa thuận của các bên trong quá trình thương lượng. 

Giải quyết tranh chấp thương mại bằng thương lượng là sự thể hiện quyền tự do thỏa thuận, tự do định đoạt của các bên tranh chấp. Các bên tự đề xuất các giải pháp và thỏa hiệp với nhau theo trình tự, thủ tục tự chọn để giải quyết các bất đồng phát sinh mà không có sự tham gia hay can thiệp của bất kì cơ quan nhà nước nào. 

Việc thương lượng có thể được thực hiện bằng nhiều cách thức như: thương lượng trực tiếp, thương lượng gián tiếp và kết hợp cả hai cách thức trên. Mỗi một cách thức thương lượng có tính ưu việt và hạn chế nhất định.

Thái độ của các bên tranh chấp quyết định rất nhiều đến quá trình giải quyết tranh chấp thương mại bằng thương lượng

Ưu, nhược điểm của giải quyết tranh chấp thương mại bằng thương lượng

Ưu điểm 

Hình thức này đơn giản, không bị ràng buộc bởi các thủ tục pháp lý phiền phức, ít tốn kém hơn và không làm phương hại đến quan hệ hợp tác vốn có giữa các bên trong kinh doanh cũng như giữ được bí mật kinh doanh. 

Do đó, thương lượng trở thành hình thức giải quyết tranh chấp phổ biến của các tập đoàn kinh doanh lớn trên thế giới, đặc biệt là các tập đoàn kinh doanh hoạt động trong các lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán để bảo vệ một cách có hiệu quả bí mật thương mại giữa họ. 

Nhược điểm 

Quá trình thương lượng thành công hay thất bại phụ thuộc vào thiện chí của các bên. Thương lượng đòi hỏi trước hết các bên phải có thiện chí, trung thực, hợp tác và phải có đầy đủ những am hiểu cần thiết về chuyên môn, pháp lý. 

Nếu một trong các bên thiếu thiện chí thì quá trình giải quyết thường kéo dài, thậm chí bế tắc, buộc các bên phải tìm kiếm hình thức khác và trong trường hợp đó sẽ còn mất nhiều thời gian hơn. 

Mặt khác, kết quả thương lượng chỉ được bảo đảm bằng sự tự giác thực hiện của các bên, nên trong nhiều trường hợp tính khả thi thấp. 

Những hạn chế này của thương lượng dễ bị lạm dụng trong thực tiễn giải quyết tranh chấp thương mại. Nhiều trường hợp vì thiếu sự thiện chí, hợp tác trong quá trình giải quyết vụ tranh chấp mà một bên đã tìm mọi cách trì hoãn quá trình thương lượng nhằm kéo dài vụ tranh chấp, nhất là khi thời hiệu khởi kiện không còn nhiều. 

Bởi vậy, các bên tranh chấp thường phải lưu ý, cân nhắc đến yếu tố này trước hoặc trong khi tiến hành thương lượng để có giải pháp lựa chọn hợp lý trong quá trình giải quyết vụ tranh chấp thương mại. 

Hãy tìm hiểu và lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp thương mại phù hợp với doanh nghiệp của bạn 

Vì vậy, khi tiến hành thương lượng giải quyết những mâu thuẫn trong tranh chấp các bên cần có quan điểm, thái độ, ý chí, thiện chí và ý thức để giải quyết tốt những mâu thuẫn phát sinh tránh kéo dài hay bế tắc và bạn hãy tìm hiểu kỹ để có thể đưa ra phương thức giải quyết phù hợp cho doanh nghiệp của mình.

Mong rằng bài viết trên giúp bạn hiểu rõ hơn về giải quyết tranh chấp thương mại bằng thương lượng. 

Đến với MCAC, các doanh nhân sẽ không cần lo lắng vì mọi thủ tục đều được giải quyết một cách hiệu quả và nhanh chóng. Khi các doanh nhân trao niềm tin, MCAC sẽ mang đến cho họ sự hài lòng về thời gian giải quyết tranh chấp và chất lượng của nội dung phán quyết. Hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0935 925 068 hoặc inbox trực tiếp qua fanpage của chúng tôi để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ! 

MCAC - Giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài