Quy Định Về Thẩm Quyền Giải Quyết Của Trọng Tài Thương Mại

Khi nhắc đến việc tranh chấp nói chung hay tranh chấp thương mại nói riêng, chúng ta sẽ nghĩ đến việc tìm toà án. Nhưng hiện nay pháp luật Việt Nam đã có thêm quy định về một phương thức giải quyết tranh chấp thương mại có tính hiện đại và mang lại hiệu quả cao là Trọng tài thương mại. 

Vậy Trọng tài thương mại là gì? Quy định về thẩm quyền giải quyết của Trọng tài thương mại ra sao? MCAC sẽ cung cấp thông tin bên dưới bài viết!

Khái niệm về Trọng tài thương mại 

Theo Khoản 1 Điều 3 Luật Trọng tài thương mại năm 2010 quy định: “Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận và được tiến hành theo quy định của Luật trọng tài thương mại”.

Trọng tài là phương thức giải quyết tranh chấp có tính chất tài phán phi nhà nước (phi chính phủ) do các đương sự thỏa thuận lựa chọn để giải quyết các tranh chấp thương mại. Trọng tài chính là bên trung gian thứ ba được các bên tranh chấp chọn ra để giúp các bên giải quyết những xung đột, bất đồng giữa họ trên cơ sở đảm bảo quyền tự định đoạt của các bên.

Phương thức trọng tài bắt nguồn từ sự thỏa thuận của các bên trên cơ sở tự nguyện. Để đưa tranh chấp ra trọng tài giải quyết, các bên phải có thỏa thuận trọng tài. Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài khá giống với phương pháp giải quyết tranh chấp bằng hòa giải. Cả hai phương thức này đều có sự xuất hiện của người thứ ba. Tuy nhiên, trong hình thức hòa giải, vai trò của người thứ ba chỉ mang tính hỗ trợ, giúp đỡ các bên thỏa thuận với nhau. Còn trong phương thức Trọng tài, sau khi xem xét sự việc, trọng tài có thể đưa ra phán quyết có giá trị cưỡng chế thi hành đối với các bên.

Bạn phải hiểu rõ thẩm quyền giải quyết của Trọng tài thương mại trước khi lựa chọn phương thức giải quyết này 

Nguyên tắc và điều kiện giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài (Điều 4 và 5 Luật TTTM)

Điều 4 Luật TTTM quy định về nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài

- Trọng tài viên phải tôn trọng thỏa thuận của các bên nếu thỏa thuận đó không vi phạm điều cấm và trái đạo đức xã hội.

- Trọng tài viên phải độc lập, khách quan, vô tư và tuân theo quy định của pháp luật.

- Các bên tranh chấp đều bình đẳng về quyền và nghĩa vụ. Hội đồng trọng tài có trách nhiệm tạo điều kiện để họ thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình.

- Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài được tiến hành không công khai, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

- Phán quyết trọng tài là chung thẩm.

Điều 5 Luật TTTM quy định về điều kiện giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài: 

- Tranh chấp được giải quyết bằng Trọng tài nếu các bên có thoả thuận trọng tài. Thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.

- Trường hợp một bên tham gia thoả thuận trọng tài là cá nhân chết hoặc mất năng lực hành vi, thỏa thuận trọng tài vẫn có hiệu lực đối với người thừa kế hoặc người đại diện theo pháp luật của người đó, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác.

- Trường hợp một bên tham gia thỏa thuận trọng tài là tổ chức phải chấm dứt hoạt động, bị phá sản, giải thể, hợp nhất, sáp nhập, chia, tách hoặc chuyển đổi hình thức tổ chức, thỏa thuận trọng tài vẫn có hiệu lực đối với tổ chức tiếp nhận quyền và nghĩa vụ của tổ chức đó, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác.

Thẩm quyền giải quyết của Trọng tài thương mại phải tuân theo quy định của pháp luật

Các quy định pháp luật về thẩm quyền giải quyết của Trọng tài thương mại.

Điều 2 Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định cụ thể về thẩm quyền giải quyết các tranh chấp của Trọng tài, đó là tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại; tranh chấp phát sinh giữa các bên trong đó ít nhất một bên có hoạt động thương mại; hoặc các tranh chấp khác giữa các bên mà pháp luật quy định được giải quyết bằng Trọng tài. Như vậy, chỉ các tranh chấp xảy ra trong các trường hợp nêu trên mới thuộc thẩm quyền giải quyết của trọng tài thương mại.

Mặt khác, theo quy định tại khoản 1 Điều 5 Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định: “Tranh chấp được giải quyết bằng Trọng tài nếu các bên có thoả thuận trọng tài. Thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp”. 

Do đó, một vụ tranh chấp thương mại sẽ được giải quyết bằng trọng tài thương mại nếu các bên có thỏa thuận về phương thức giải quyết này trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp. Thỏa thuận này cũng cần được đảm bảo không thuộc vào các thỏa thuận trọng tài vô hiệu được quy định tại Điều 18 Luật Trọng tài thương mại 2010.

Như vậy thẩm quyền giải quyết của Trọng tài thương mại theo pháp luật quy định là tranh chấp thương mại, tranh chấp này phát sinh trong hoạt động thương mại giữa các bên (trong đó có ít nhất một bên có hoạt động thương mại), trừ trường hợp pháp luật quy định khác và các bên có thỏa thuận giải quyết tranh chấp bằng trọng tài.

Khi các bên đã thỏa thuận đưa vụ tranh chấp ra giải quyết bằng trọng tài, tức là trao cho hội đồng trọng tài thẩm quyền giải quyết tranh chấp độc lập và loại trừ thẩm quyền xét xử đó của tòa án trừ khi thỏa thuận trọng tài vô hiệu hoặc các bên hủy thỏa thuận trọng tài.

Điều này được thể hiện theo quy định tại Điều 6 Luật Trọng tài thương mại 2010: “Trong trường hợp các bên tranh chấp đã có thỏa thuận trọng tài mà một bên khởi kiện tại Tòa án thì Tòa án phải từ chối thụ lý, trừ trường hợp thỏa thuận trọng tài vô hiệu hoặc thỏa thuận trọng tài không thể thực hiện được”. 

Thẩm quyền giải quyết của Trọng tài thương mại theo pháp luật quy định là tranh chấp thương mại. 

Mong rằng bài viết trên giúp bạn hiểu rõ hơn về thẩm quyền giải quyết của Trọng tài thương mại. Nếu có vấn đề cần tư vấn hãy liên hệ với MCAC - Giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài chuyên giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại bằng hình thức trọng tài quy chế, hòa giải thương mại.